Achtergrond NAH

Wat is een CVA?

CVA staat voor Cerebro Vasculair Accident. Dat betekent: een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen. In de volksmond wordt het ook wel beroerte of attaque genoemd. Bij een CVA stroomt er te weinig bloed naar een deel van de hersenen. Daardoor krijgt een gedeelte te weinig zuurstof en hierdoor sterven de hersencellen op die plaats af. Hierdoor wordt de functie van dat gebied verstoord (2).

Een CVA kan in twee vormen voorkomen. Een CVA-infarct en een CVA-bloeding. Van alle mensen die een CVA krijgen, krijgt 80% een CVA-infarct en 20% een CVA-bloeding. 

CVA-infarct (Ischemisch CVA)

Een CVA-infarct ontstaat door een onderbreking van de bloedstroom in de hersenen door een bloedpropje of is er een bloedvat ernstig vernauwd. Hierdoor ontstaat er een tekort aan zuurstof en sterven er hersencellen af.  

De belangrijkste oorzaken van een infarct zijn slagaderverkalking en hartritmestoornissen. Door onder andere een hoge bloeddruk, hoog cholesterol, suikerziekte, obesitas en roken raakt de wand van het bloedvat beschadigd en kan hierdoor geleidelijk dichtslibben en afsluiten. 

Bij hartritmestoornissen klopt het hart onregelmatig en kan er een bloedstolsel veroorzaakt worden in de boezem van het hart. Dit stolsel kan met de bloedstroom meegevoerd worden en zorgt voor een totale afsluiting.  Daarnaast kunnen erfelijke factoren ook een rol spelen (5).

CVA-bloeding (Hemorragisch CVA)

Bij een CVA-bloeding scheurt of knapt er een bloedvat in de hersenen. Hierdoor wordt een deel van het achterliggende hersenweefsel niet of onvoldoende doorbloed. Hierdoor is er onvoldoende zuurstof en kunnen hersencellen afsterven. 

Een CVA-bloeding kan verschillende oorzaken hebben. Een belangrijke oorzaak is het broos worden van de kleine slagaders in het hersenweefsel. Dit komt door slagaderverkalking door een hoge bloeddruk of door een ophoping in de vaatwand van een eiwit. Ook kunnen er vaatafwijkingen zijn die in de loop van de tijd ontstaan. Het zorgt voor een zwakke plek in het bloedvat dat langzaam uitgroeit tot een aneurysma. Er bestaan ook zeldzamere oorzaken zoals een stoornis in de bloedstolling (2,6,7). 

TIA

TIA staat voor Transient Ischemic Attack. Het is een voorbijgaande beroerte door een tijdelijke afsluiting van een bloedvat. De gevolgen van een TIA duren niet langer dan 24 uur. Duren de klachten langer dan moet er onderzocht worden of er toch sprake is van een herseninfarct.

Een TIA is een waarschuwing dat er iets speelt in de hersenen en vraagt om verder onderzoek naar de oorzaken en risico’s (2).

De onzichtbare gevolgen van NAH

Na een CVA of NAH kan je zichtbare gevolgen hebben zoals een halfzijdige verlamming. Dit zijn gevolgen die aan de buitenkant door anderen te zien zijn. Echter van de niet-zichtbare gevolgen, wat aan de buitenkant niet te zien is, hebben veel mensen juist de meeste last. Voor duidelijke uitleg over de niet-zichtbare gevolgen, raadpleeg deze website.

De niet-zichtbare gevolgen kunnen verergeren bij vermoeidheid of bij het uitvoeren van dubbeltaken. 

Tips voor niet-zichtbare gevolgen van hersenletsel

Problemen met de communicatie

Het niet begrijpen van de taal of het moeilijk kunnen uitspreken, verminderde aandacht, of te vermoeid zijn om te begrijpen wat er gezegd wordt. 

Blijf communiceren met de zorgvrager. Zorg dat je een rustige omgeving hebt en de zorgvrager niet te vermoeid is. Als de problemen met de communicatie te erg zijn overleg dan of je samen met de zorgvrager en de contactpersoon kan spreken en laat vastleggen wie er namens de zorgvrager mag spreken. De logopedist kan worden ingeschakeld voor adviezen omtrent communicatie. 

Zintuigelijke problemen

Prikkels die hard binnenkomen, gezichtsveldproblemen, sensibiliteitsstoornis, verwaarlozing van aangedane zijde, moeite met herkennen van voorwerpen of gezichten. 

Wees alert hierop om te voorkomen dat bv waterkoker aan aangedane zijde staat te koken. Een ergotherapeut kan hiervoor worden ingezet of het expertisecentrum Visio. 

Cognitieve gevolgen

Geheugenproblemen, verminderde aandacht en concentratie, executieve functiestoornissen (planning, volgehouden aandacht, probleemoplossend vermogen), niet weten hoe een handeling te starten of erin blijven hangen, vertraagd zijn, veranderde emoties. De ergotherapeut of een psycholoog kan hiervoor ingeschakeld worden voor training, verwerking en tips aan zorgvrager en zorgverlener. 

Emoties gedrag

Dit kan van ongeremdheid (van sneller boos tot agressief worden) tot introvert zijn, verminderd libido hebben of verslavingsgevoeliger zijn. Maar ook depressie kan voorkomen als verwerkingsproces. Mensen met NAH hebben meer risico op depressieve klachten. Houdt zo nodig een depressie scorelijst die bij jou in de instelling wordt gebruikt en schakel zo nodig een (neuro) psycholoog in. 

Overige lichamelijke aandoeningen die niet zichtbaar zijn

Hoofdpijn, slaapproblemen, evenwichtsproblemen, bloeddruk en hartslagregulatie, epilepsie en vermoeidheid. Overleg met een neurologieverpleegkundige welke professional het beste past bij deze zorgvrager. Schakel de huisarts in, indien het medisch is (8). 

Meer informatie?

Als je een vraag hebt kun je altijd terecht bij de Breinlijn. De Breinlijn is een loket voor iedereen die vragen heeft over hersenletsel. Zij kunnen meedenken in mogelijkheden.

Ook heeft KennisnetwerkCVA een podcast die je kunt beluisteren om meer informatie te horen.

Geef hier je feedback op dit onderdeel!