Diagnostiek
Acute fase
Het herkennen van symptomen van een CVA en TIA is van levensbelang. Doe daarom de FAST-test bij het vermoeden van een CVA of TIA.
De FAST-test (Face Arm Speech Test) is een snelle test om een beroerte bij iemand te herkennen. Hieronder staat aangegeven hoe deze test uitgevoerd wordt:
Face (gezicht) : vraag aan de persoon om te lachen of de tanden te laten zien. Als de mond scheef staat of een mondhoek naar beneden hangt, kan dit duiden op een beroerte.
Arm (arm) : vraag aan de persoon om beide armen op te tillen en voor zich uit te strekken met de binnenzijde van de hand naar boven. Als een arm wegzakt of rondzwalkt kan dit duiden op een beroerte.
Speech (spraak) : vraag aan de persoon of aan omstanders of er verandering in het spreken zijn opgetreden. Als de persoon onduidelijk begon te spreken of niet meer uit de woorden kon komen, kan dit duiden op een beroerte.
Tot slot kan de T in FAST worden gebruikt voor Tijd. Het is belangrijk om bij één of meer signalen zoals hierboven beschreven, de tijd van aanvang van de verschijnselen te onthouden en door te geven aan de huisarts of aan 112. dit is van belang voor de behandeling.
De uitvalsverschijnselen ontstaan meestal aan één kant van het lichaam.
Bij deze klachten bel je direct een ambulance via 112 (1)
Aanvullend op bovenstaande, verzamel je bij een (vermoedelijke) CVA, TIA of traumatisch hersenletsel gegevens over de vitale functies van de cliënt volgens de ABCDE-methodiek (2).
In het ziekenhuis
Na aankomst in het ziekenhuis beoordeelt de neuroloog:
Hoe ernstig het CVA is;
Hoe groot het beschadigde gebied in de hersenen is;
Welk deel beschadigd is (NAH).
De neuroloog kijkt ook hoe de cliënt reageert op prikkels. Er wordt bijvoorbeeld gelet op manier van kijken, spreken en eventuele tekenen van verlamming in de extremiteiten (armen en benen) of een afwijkende pupilreactie.
Vervolgens bepaalt de neuroloog welk aanvullend onderzoek noodzakelijk is. Sommige onderzoeken worden al tijdens het verblijf op de Spoedeisende Hulp gedaan. In het bloed wordt gezocht naar alles wat het risico op een CVA kan vergroten, zoals het cholesterolgehalte of het bloedglucosegehalte. Middels een CT-scan kan de arts bepalen of er sprake is van een bloeding (bloederig CVA) of juist van een afsluiting van een bloedvat door een stolsel (trombus) (ischemisch CVA). Middels de CT-scan kan ook worden vastgesteld hoe groot de schade aan de hersenen is. Op de CT-scan is een afsluiting van een bloedvat soms niet (goed) zichtbaar, waarvoor een CTA-scan kan worden ingezet. Dit is een CT-scan waarbij voorafgaand aan de scan contrastvloeistof wordt toegediend aan de cliënt, om de doorbloeding te bepalen.
Aanvullend kan onderzoek worden gedaan zoals het maken van een ECG (hartfilmpje), om afwijkingen aan het hart uit te sluiten (3).
Bronnen en achtergrondinformatie
Hart- en Vaatcentrum Maastricht UMC+: FAST-test. Geraadpleegd op 09-02-2024, van: https://hartenvaatcentrum.mumc.nl/onderzoeken/fast-test.
NHG. ABCDE-methode - Achtergrond en wijzigingen. Nederlands Huisartsengenootschap. Geraadpleegd op 09-02-2024, via: https://www.nhg.org/thema/spoedzorg/abcde-methode/achtergrond-en-wijzigingen/.
NHG. Beroerte - Volledige tekst aanvullend onderzoek. Nederlands Huisartsengenootschap. Geraadpleegd op 09-02-2024, via: https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/beroerte#volledige-tekst-aanvullend-onderzoek.